Web, İngilizce “World Wide Web” sözcüklerinin baş harflerinin kısaltmasıdır. İnternette en önemli servislerden birisidir. İnternette yazı, görsel, ses, hareketli görüntü ve çeşitli materyallerin uzaktaki bilgisayarlara iletildiği servistir. Günümüz Türkçesinde birden fazla karşılık sunulmasına rağmen genel olarak “web” kelimesi kullanılmaktadır.
Web sözcüğü, ilk çıkığı döneme göre günümüzde çok daha farklı anlamda kullanılmaya başlanmıştır. İnternet teknoloilerine verilen genel bir isimlendirme olmuştur.
Web’in Tarihi
Web, Mart 1989 yılında “Yüksek Enerji Fiziği” alanında değişik araştırmalar yapan kişilerce etkin ve kolay haberleşme aracı olarak ilk kullanılmıştır. Bu haberleşme platfomu Tim Berners Lee tarafından CERN’de (European Particle Physics Laboratory) geliştirilmiştir.
1991 yılında ise tam olarak kullanılmaya başlandı. 1992’de “Line Mode”, bir web listeleyicisi olarak “www Browser dağıtılmaya başlandı. Yıl 1993 olduğunda ise bütün dünyada kullanıma geçti. Aynı yıl Cello adlı bir başka web listeleyici piyasaya sürüldü.
1994 yılında standartlar oturmaya ve Web Tarayıcılar çoğalmaya başladı. İlk web konferansı ise bu yıl Cenevre’de düzenlendi. 1994’te W3 Organization adıyla kurulan grup, 1995 yılından W3 Consontium adını aldı ve günümüz Web’inin kalbi oldu. Web 1.0 ve 2.0 İnternetin temel çıkış noktalarını oluşturdu. Ancak Web 3.0 ise artık Web’in tüm dünyada temel unsur olmasını sağladı.
Web Sitesi Nedir?
Web site, web ağı üzerinde bulunan sayfa, metin, görsel ve hareketli görsellerin konuklara gösterildiği, bilginin aktarıldığı ve hizmetlerin sunulduğu bütünün genel isimlendirmesidir. Ayrıca tüm bu unsur ve yapıyı toplayan birime web sitesi denilir. Http ve Https protokolleri ile tarayıcı adres satırında çeşitli isimlendirmelerle ulaşılabilir.
Bilgisayar, telefon, mobil & tablet gibi akıllı cihazlar, televizyon vb. çeşitli teknolojik cihazlarda görüntülenebilen veri ağını ifade eder. En hızlı gelişen İnternet teknolojisidir. Bir web sitenin temel alt yapısında programlama ve tasarım yatmaktadır. En temel programlaması HTML ve CSS arayüz dilleridir. Web siteler ilk oluştuğunda tanıtım, reklam, bilgi amacı gütmekteydi. Günümüzde ise pazarlama, çevrim içi satış gibi daha ileri düzeyde amaçlara hizmet etmektedir.
Web Sitenin Özellikleri
- Web site, İnternet alanında kişi, kurum veya firmanın kendisine özgü ve özgür iletişim panosudur.
- Birçok alana göre daha ucuz ve pratik hizmetler sunar.
- Çeşitli web sitelerde uyumlu çalışabilir.
- İnternet üzerinden çok daha hızlı ve kolay veri akışı, iletişim ve satış imkanı sunar.
- Satış, pazarlama ve tanıtım çalışmaları için en önemli araçtır.
- Firma ve kişilerin vizyonu ve ara yüzüdür.
Günümüzden saniye başına milyonlarca web site kurulmakta, yayınlanmakta ve bir o kadar da site kapatılmaktadır. Günümüzde en popüler ve bililen web siteler; Google, Facebook, Twitter gibi sitelerdir. Ayrıca www.hementasarim.com da bir web sitedir.
Bazı İnternet Sitesi Türleri
Sosyal Ağlar: Kullanıcı ve firmaların kendi hesapları üzerinden İnterneti kullanmaya ve etkileşim göstermeye olanak sunan sitelerdir. Popüler bazı sosyal medya siteleri: Facebook, Linkedin, Twitter, Pinterest vb.
Forumlar: Kişilerin çeşitli soru – cevap ve tartışma odağında paylaşımlarda bulunduğu, çeşitli etkileşim gösterdiği web site türleridir.
Wikiler: En temel odağında “Bilgi” olan paylaşım ve bilgi sunum siteleridir. Bu tarz web siteler genelde belli bir konu veya genel alana hitaben geliştirilmiş bilgi verici sitelerdir. Wiki site türüne bazı örnek siteler; Hemen Tasarım Wiki, Rastgelelik Wiki, Wikipedia, Fandom, britannica vb.
Bloglar: Günümüzde oldukça popüler hale gelmiş web site türüdür. Blogger, WordPress, Wix, uCoz gibi sistemler sayesinde ücretsiz kolayca blog sitesi kurabiliyoruz. Ayrıca hiç bir yazılım dili, kod bilgisi de gerektirmez. Hazır blog temalarıyla sitemizi hazırlamamız oldukça basitleşmiştir. Blog siteleri öyle bir hal almıştır ki, eklenti ve gelişmiş temalar sayesinde e-ticaret, forum, sohbet, ilan ve haber gibi çok kategoride site yapmamıza artık olanak tanıyor.
Bu türlere ek olarak haber, ilan, reklam, e-ticaret, sohbet, tv, radyo gibi daha birçok kategoride internet sitesi bulabiliriz.
Çalışma Mantığı
Peki, şimdi bu web’in çalışma mantığını ele alalım. İnternet’te siteler nasıl çalışıyor?
İstemek ve Göndermek!
Bütün İnternet siteleri bir birbirine “Hyperlink” dediğimiz bir teknoloji ile bağlanır. Bir site, arkaplanında bilgisayar, yazılım, yazılım dili, arayüz teması, arayüz dili, IP numarası, TCP/IP protokolu, Güvenlik sertifikası, URL isimlendirmesi gibi özellikler barındırır. Web teknolojilerinin en açık çalışma mantığı “istemek ve göndermek” şeklindedir. Nasıl mı? Bilgisayarlar birbirleriyle iletişim kurup, anlaşma yaparlar. Anlaşınca ise el sıkışırlar. Neticede ise veri aktarımını sunucudan işlemciye doğru gerçekleştirirler. Veri isteyicisine “İşlemci (Client)“, veri göndericisine de “Server (Sunucu)” diyebiliriz.
HiperMetin (HyperText) Nedir?
İnternette mevcut bir çevrim içi sayfayı İnternet tarayıcımızda açalım. Fare imlecinin bazı sözcüklere veya görsellere geldiğinde “El” işareti aldığını göreceğiz. Tıklama durumunda ise farklı bir sayfanın açılma işlemi gerçekleşir. İşte bu tür yapıya temelde biz HiperMetin belgesi diyoruz. Bu metin belgelerini hazırlamak için ise HTML (HyperText Markup Language), yani Hipermetin İşaretleme Dili’ni kullanıyoruz. HTML, Kendine özgü komut ve etiket sistemi bulunan arayüz dilidir.
Bir metinle diğer metin arasındaki adresleme işlemine ise bağlantı yani Link diyoruz. Temel mantığı ise bir sayfadan başka bir sayfaya bağlantı vermek ve ulaşımı sağlamaktır. Bu iki site veya sayfanın aynı ülke veya bilgisayar yahut sunucuda olması gerekmez.
Tarayıcı adres çubuğu kısmında sitenin URL yolu görürüz. Örneğin: https://www.hementasarim.com/paket-fiyatlar Her site e sayfanın bir URL adresi bulunuyor. Bu adres bilgilerine göre farklı sayfalara bağlantı veriyoruz.
Web Site Dilleri
Bir makinede oluşturulan sayfa mutlaka bir dil kullanılarak oluşturulmak zorundadır. En yaygın kullanılan dil ise HTML dilidir. Onu görsel şölene ve kullanıcıya hitap edebilecek hale getiren ise CSS dilidir. Fakat bu diller artık günümüzde yeterli değildir. Çok daha işlevsel bir site için daha gelişmiş ve farklı yapıda yazılım dili kullanmamız gerekiyor. En yaygın kullandığımız yazılım dili ise PHP’dilidir. Hala ASP.Net ile yazılan siteler olsa da eskiye nazaran yerini yeni yazılım dilleri almıştır.
İyi bir web sitesi hazırlamak için hangi yazılım dillerini bilmeliyiz?
Artık hiç bir yazılım dili bilmeden de site yapabiliyoruz. WordPress, uCoz, Wix, Site123, Hemen Tasarım WP CMS, uKit vb. yüzlerce içerik yönetim sistemi ve hazır site modülü geliştirilmiştir. Bunlarla e-ticaret sitesi dahil birçok türde web site yapmamız mümkün. Hem de hiç bir kod bilgisi gerekmez. Fakat ben, sıfırdan kendi sitemi hazırlamak ve yazılım dilleri ile bunu yapmak istiyorum, diyebilirsiniz. Bu durumda benim size önerebileceğim yazılım dilleri şunlardır;
- HTML5 ve CSS3
- PHP
- Javascript
- SQL
- Python
- Ruby
- Go
Bunların dışında daha birço yazılım dili var. ASP ise önermem. Çünkü artık kullanımdan yavaş yavaş kalkıyor. Pek geleceği var, diyemem.
Google, “JavaScript, C, C++, Phyton, Java, Go” dillerini özellikler tercih ediyor. Vikipedia ise “JavaScript, PHP, Hack” dillerini tercih ediyor. Twitter da “JavaScript, C++, Java, Scala” ve ayrıca “Ruby on Rails” dillerini tercih ediyor.
Peki biz, Hemen Tasarım olarak hangilerini tercih ediyoruz?
Elbette ki HTML5 ve CSS3, ilk sıramızda yer alıyor. PHP ve Javascript ise olmazsa olmazımız. Ruby ve Python dillerine ilgimiz büyük. Gayet başarılı ve zevkli buluyoruz. Ama henüz birkaç proje dışında bu dillerde işlevsel projelere imza atmadık.
Dil Yazım Örneği
Kısaca 5 yazılım dilinin yazım tarzını bir örnekle açıklamaya çalışalım.
HTML5
<html>
<head>
<title> İnternet Site Adı </title>
</head>
<body>
<h1>Site Başlığımız</h1>
<p> Giriş Paragrafımız</p>
<a href="https://www.siteadi.com">İlk Site Linkimiz</a>
</body>
</html>CSS3
.classadi {float:left; margin:5px; font-size:14px; height:10px;}
.sitelogo {background:url(https://upload.siteadi.org/siteadi/logo.png)}PHP
<?php for ($sayac = 1; $sayac <= 7 ; $sayac++)
{ print ("<font SIZE= $sayac >");
print ("<b><p>İyileri iyilikleri ile alkışlayınız!</b></p>");
print ("</font>"); } ?>
<?php
echo "Merhaba dünya!";
?>Javascript
<script>
alert('Hoş geldiniz!');
function fonksiyonum() {
document.getElementById("demo").innerHTML = "Paragraf değişti!";
}
var myVariable = 'Bob';
myVariable = 'Steve';
/*
Aralarındaki her şey birer yorumdur.
*/
</script>
Ruby
def Hesapla(x,y)
return x+y,x-y,x*y,x/y
end
toplam,fark,carpim,bolum=Hesapla 8,3.14
puts "#{toplam}\n#{fark}\n#{carpim}\n#{bolum}"Her yazılım dili, kendine özgü bir yazım ve mantığa sahiptir. Ayrıca her hazır içerik yönetim sistemi de temelde bu dilleri kullanmasına rağmen kendisine özgü bir yazım geliştirmiştir. WordPress ve uCoz ile birer örnek verelim.
WordPress
<?php bloginfo('name'); ?>Blog adını gösterebilieceğimiz bir koddur.
<?php
$category_ids = get_all_category_ids();
foreach($category_ids as $cat_id) {
$cat_name = get_cat_name($cat_id);
$category_url = get_category_link($cat_id);
echo '<a href="'.$category_url.'"><li class="list-group-item">' . $cat_name . '</li></a>';
}
?>Kategorileri listelememizi sağlar.
uCoz
<?if($USER_AGENT_PDA$)?> Mobilden giriş yapılmış ise gösterilir<?else?>Mobilden giriş yapılmamışsa gösterilmez.<?endif?>Mobilden giriş yapılması veya yapılmaması durumunda bilgi veya özellik açıp kapatmaya yarar. Ayrıca uCoz’da IF – Else yapısı PHP mantığındadır fakat daha basit ve açık bir kod yazımı mevcuttur.
